Fawning
Toen ik nog studeerde voor Psychologie hadden we het over 3 manier waarop we vaak reageren op een gevaarlijke situatie namelijk de 3 F-en: De Fight-, Flight-, Fright-respons. Nu is daar een vierde F bijgekomen: Fawning. Hiermee wordt bedoeld, pleasen als overlevingsstrategie.
Wat is Fawning?
Als je het laat vertalen komt de vertaling Kruiperig. Overleven is altijd zinvol, maar als het kruiperig wordt, dan is de kans groot dat het niet goed voelt.
We kennen allemaal wel het gevoel dat je “ja” zegt, terwijl je eigenlijk “nee” wilt zeggen.
Een beetje flexibel zijn in relaties is normaal, maar wanneer pleasen je standaardreactie wordt, kan het iets diepers zijn: fawning.
Waar komt fawning vandaag?
De term komt uit de traumapsychologie en wordt gebruikt als één van de vier bekende stressreacties: fight (vechten), flight (vluchten), freeze (bevriezen) en fawn (pleasen).
Bij fawning probeer je veiligheid te creëren door anderen tevreden te stellen. Je stemt voortdurend af op hun wensen, behoeften en emoties – vaak ten koste van jezelf.
Hoe ontstaat fawning?
Fawning ontwikkelt zich vaak in de kindertijd, vooral in omgevingen waar:
- Boosheid of teleurstelling van anderen onveilig voelde
- Liefde en waardering afhankelijk waren van goed gedrag of aanpassing
- Grenzen aangeven werd afgestraft of genegeerd
Als kind leer je dan: “Ik ben veilig als ik me aanpas en anderen blij maak.”
In je volwassen leven kan dat een onbewuste gewoonte worden.
Signalen dat je misschien in de fawn-modus zit:
- Je zegt vaak “ja” terwijl je van binnen “nee” voelt
- Je checkt constant hoe anderen zich voelen, zodat jij je daarop kunt aanpassen
- Je voelt je schuldig of angstig als iemand boos of teleurgesteld is
- Je weet soms niet meer wat je zelf wilt of voelt
- Conflicten vermijd je koste wat kost
- Je bent zo gewend om je aan te passen dat je niet meer weet wat je zelf wilt en moeite hebt om keuzes te maken
Het verborgen probleem
Op korte termijn lijkt fawning harmonieus, maar op lange termijn raak je vervreemd van jezelf. Je negeert je eigen gevoelens, grenzen en behoeften, waardoor je:
- Overbelast of emotioneel uitgeput raakt
- Minder zelfvertrouwen hebt
- Wrok kunt opbouwen, omdat je veel geeft maar weinig terugkrijgt
- Geen duidelijke richting hebt in je leven, omdat je eigen kompas is kwijtgeraakt
Hoe kun je uit de fawn-val stappen?
Het doorbreken van deze reflex kost tijd en oefening. Een paar eerste stappen:
- Herken het moment
Merk op wanneer je automatisch instemt of je aanpast. - Check in bij jezelf
Vraag: “Wat wil ík eigenlijk?” of “Voelt dit goed voor mij?” - Oefen met kleine ‘nee’s’
Begin in situaties met weinig risico, zodat je kunt ervaren dat de wereld niet instort als je grenzen stelt. - Verdraag ongemak
Het kan ongemakkelijk voelen om iemand teleur te stellen – dat hoort bij groei. - Zoek steun
Een coach of therapeut kan helpen om deze patronen te herkennen en te vervangen door gezonde verbinding.
Tot slot
Pleasen komt voort uit een verlangen naar veiligheid en verbinding – daar is niets mis mee.
Maar échte verbinding kan pas ontstaan als je ook jezelf meeneemt in het contact.
Grenzen zijn geen muren, maar poorten waar jij de sleutel van hebt.
